Zmiany błon śluzowych w jamie ustnej? Pomoże periodontolog!

Lek. dent. spec. periodontolog Agnieszka Peret
Zmiany w błonach śluzowych jamy ustnej - na powierzchni policzków i warg, dziąseł czy języku - często bywają lekceważone i zaniedbywane, bo pacjenci nie wiedzą, do kogo zwrócić się o pomoc.  Mogą to być zwykłe afty, grzybica, opryszczka, ale też groźne zmiany o podłożu nowotworowym, np. leukoplakia. Stomatolog periodontolog ocenia całość jamy ustnej i to właśnie do niego warto zwrócić się w tych przypadkach.

 Periodontolog – specjalista nie tylko od paradontozy
Periodontologia to wąska specjalizacja stomatologii, kojarzona głównie z leczeniem chorób przyzębia (potocznie nazywanych paradontozą). I rzeczywiście paradontoza, najczęściej pod postacią zapalenia dziąseł i przyzębia, jest dość powszechną i przykrą w skutkach przypadłością. Nieleczona, niszczy tkanki utrzymujące zęby w zębodołach, w skrajnych przypadkach prowadząc do rozchwiania, a nawet utraty zębów. Opieka periodontologiczna jest więc niezwykle istotnym obszarem stomatologii, jednak absolutnie nie ogranicza się do leczenia „paradontozy”. W kompetencjach lekarza periodontologa są również zabiegi związane z poprawą estetyki uśmiechu ( np. korekta tzw. uśmiechu dziąsłowego poprzez gingiwektomię (wycięcie nadmiaru dziąsła pokrywającego koronę zęba) czy gingiwoosteoplastykę (wydłużenie koron klinicznych zębów z korektą kości). Inną, szeroką grupą problemów medycznych, którymi zajmuje się periodontolog są zmiany chorobowe błon śluzowych jamy ustnej.

 Afty, opryszczka i grzybica
Zapalenia błony śluzowej jamy ustnej powstają często na skutek działania różnych bodźców drażniących: mechanicznych, fizycznych czy chemicznych, które sprzyjają powstawaniu ognisk zapalnych, zakażeń wirusowych i grzybiczych, owrzodzeń czy nadżerek. Zmiany te są dość powszechne i dotyczą wielu ludzi. Czynniki zewnętrzne takie jak palenie tytoniu mogą dodatkowo generować powstawanie zmian nowotworowych.

Nawracające afty, grzybica jamy ustnej, zmiany wirusowe (np. opryszczka, półpasiec), zmiany pigmentacyjne, zaburzenia wydzielania śliny czy zmiany urazowe w jamie ustnej – to tylko wybrane przykłady sytuacji, w których pomoc periodontologa będzie uzasadniona. Nie są to wyłącznie różnice w wyglądzie języka, warg czy policzków. Zaniepokoić nas powinny także wszelkie odstępstwa od normy i patologie objawiające się dolegliwościami takimi jak  pieczenie, suchość, nieprzyjemny zapach z ust, zaburzenia smaku, nadwrażliwość na ostre pokarmy.

Diagnostyka nowotworów jamy ustnej
Periodontolog, poza wywiadem nt. ogólnego zdrowia pacjenta i przyjmowanych leków oraz badaniem klinicznym, w którym oceni kondycję całej jamy ustnej, może zlecić pacjentowi badania krwi. Wiele wykwitów patologicznych może być bowiem objawem chorób ogólnych takich jak np. niedobór żelaza, alergie, choroby autoimmunologiczne. W niektórych przypadkach periodontolog pobiera wycinek z błony śluzowej do badania histopatologicznego, aby ostatecznie postawić diagnozę lub wykluczyć zmiany nowotworowe. Nowotwór jamy ustnej często rozwija się na podłożu zmian przedrakowych, występujących na jej błonie śluzowej. Do jego rozwoju przyczyniają się: rogowacenie białe, rogowacenie czerwone, liszaj płaski, podśluzówkowe włóknienie jamy ustnej, zapalenie czerwieni wargowej. W skutecznym leczeniu raka jamy ustnej niezwykle istotna jest profilaktyka nowotworowa polegająca na wczesnym wykryciu i leczeniu ognisk przednowotworowych błony śluzowej jamy ustnej. Najczęściej spotykanym stanem przedrakowym w jamie ustnej jest leukoplakia - biała plama lub tarczka, która klinicznie i histologicznie nie może być scharakteryzowana jako żadne inne schorzenie.

 Jako specjalista periodontolog z kilkunastoletnim doświadczeniem zawodowym w codziennej praktyce lekarskiej spotykam się z całym spektrum problemów związanych z funkcjami i wyglądem jamy ustnej. W obrębie jej błon śluzowych napotykam zmiany chorobowe, których część może ulegać transformacji nowotworowej. Dzięki wczesnemu rozpoznaniu oraz leczeniu tych zmian można uniknąć ich przekształcenia w nowotwór złośliwy, dlatego zachęcam do wzmożonej czujności i przestrzegam przed lekceważeniem wszelkich odstępstw od standardowego wyglądu i odczuć w obrębie błon śluzowych jamy ustnej.