Radiologia

Pantomogram

Pantomogram (inaczej zdjęcie pantomograficzne lub zdjęcie panoramiczne zębów) to zdjęcie przeglądowe wszystkich zębów w jamie ustnej i tkanek wokół nich. Stanowi podstawowe badanie RTG w diagnostyce stomatologicznej. Zdjęcie to służy do oceny stanu zdrowia pacjenta i zaplanowania kompleksowego leczenia. Dzięki pantomogramowi lekarz jest w stanie wykryć ogniska infekcji w tkance kostnej wokół zębów (również te, które rozwijają się w sposób bezobjawowy), wskazać nieprawidłowo przeleczone endodontycznie zęby oraz miejsca, w których są ubytki próchnicowe. W przypadku dzieci ocenia się stopień rozwoju zawiązków zębów stałych oraz ich położenie. Pantomogram jest przydatny przede wszystkim w dziedzinie chirurgii stomatologicznej do wstępnej oceny ilości tkanki kostnej i położenia istotnych struktur anatomicznych, takich jak kanał nerwu zębodołowego dolnego czy dno zatoki szczękowej. Pantomogram wykonuje się również przy wstępnym planowaniu leczenia implantologicznego oraz do oceny położenia zatrzymanych zębów. Zdjęciem tym posługują się również lekarze protetycy i ortodonci do zaplanowania postępowania leczenia długofalowego. Pantomogram to badanie, które niesie ze sobą wiele korzyści diagnostycznych, dlatego zalecane jest jego wykonanie przed rozpoczęciem każdego leczenia stomatologicznego.

Cefalometria

Główną dziedziną stomatologii, w której wykorzystuje się zdjęcie cefalometryczne do celów diagnostycznych, jest ortodoncja. Na podstawie zdjęcia cefalometrycznego ortodonta może stwierdzić przyczyny anatomiczne wad zgryzu, określić wiek kostny pacjenta, co jest szczególnie ważne u młodych pacjentów, oraz wykonać odpowiednie pomiary między charakterystycznymi punktami, które są niezbędne do prawidłowego zaplanowania leczenia. Zdjęcie to wykonywane jest w projekcji bocznej i uwidacznia czaszkę, tkanki twarde i miękkie twarzy, podniebienie i zatoki przynosowe.

CBCT (Tomografia komputerowa)

We współczesnej stomatologii najwłaściwszą ocenę stanu uzębienia umożliwiają zdjęcia radiologiczne wykonywane techniką 3D. CBCT, czyli tomografia komputerowa wiązką stożkową, to technika obrazowania wielopłaszczyznowego, w której aparat rentgenowski wykonuje serię płaskich zdjęć, którą później komputer składa w obraz trójwymiarowy. W zależności od potrzeb diagnostycznych wielkość pola obrazowania może być różna (od pojedynczego zęba po całą szczękę i żuchwę). Tomografia komputerowa we współczesnej stomatologii zastępuje zdjęcia pantomograficzne, zębowe, cefalometryczne, zgryzowe oraz zdjęcia stawów skroniowo-żuchwowych.

CBCT ma zastosowanie w zasadzie w każdej dziedzinie stomatologii. W trudnych przypadkach chirurgicznych pozwala ocenić odległość zęba od newralgicznych miejsc, które podczas zabiegu mogłyby zostać naruszone, minimalizując to ryzyko. W implantologii umożliwia dokładny pomiar wyrostka zębodołowego oraz zaplanowanie położenia implantu. Lekarz endodonta może zlecić wykonanie tomografii pojedynczego zęba, aby ocenić ewentualne złamania bądź pęknięcia zęba, anatomię kanałów.  Zdjęcia trójwymiarowe są również użyteczne w diagnostyce patologii wewnątrzstawowych. Za ich pomocą ocenia się budowę i położenie głów żuchwy w panewce stawu, zmiany zwyrodnieniowe w obrębie struktur kostnych, urazy (złamania bądź zwichnięcia).