Znieczulenia miejscowe i ogólne

Strach przed bólem (dentofobia) to jedna z najczęstszych przyczyn, przez które pacjenci unikają wizyt u stomatologa. Obecnie jest to strach w dużej mierze nieuzasadniony, gdyż współczesna stomatologia oferuje wiele skutecznych i – co ważne – bezpiecznych metod znieczulenia.

Ze względu na dużą liczbę włókien nerwowych i naczyń krwionośnych tworzących miazgę, ząb jest tworem bardzo dobrze unerwionym, a tym samym wrażliwym na ból. Znieczulenie powoduje czasowe upośledzenie funkcji nerwów. W zależności od wieku, predyspozycji i poziomu strachu pacjenta, a także od rodzaju zabiegu, któremu będzie poddany, możemy stosować wiele różnych rodzajów środków i metod znieczulających. Obecnie w stomatologii najczęściej stosuje się znieczulenie miejscowe (czyli podawane w okolicę zębów), a w wyjątkowych sytuacjach znieczulenie ogólne (tzw. narkozę).

Znieczulenia miejscowe

Znieczulenie miejscowe zęba polega na podaniu środka znieczulającego w bezpośrednią okolicę chorego zęba.

Znieczulenie powierzchowne

Jednym z najchętniej przyjmowanych przez Pacjentów rodzajów znieczuleń jest znieczulenie powierzchowne. Ma ono postać kremu, żelu, aerozolu lub plastra i jest aplikowane klika minut przed planowanym zabiegiem. Pacjent powinien odczuwać szczypanie, mrowienie i/lub drętwienie dziąsła. Takie znieczulenie jest przydatne również przed wkłuciem igły, gdyż niweluje do minimum dyskomfort powodowany przez iniekcyjne podanie znieczulenia nasiękowego lub przewodowego.

Znieczulenie nasiękowe

Znieczulenie nasiękowe polega na podaniu leku znieczulającego metodą ostrzyknięcia w bezpośrednią okolicę miejsca zabiegowego.  Przy znieczuleniu nasiękowym pacjent odczuwa drętwienie dziąsła, czasem wargi, nosa, policzka. Jest to znieczulenie podśluzówkowe, skutecznie eliminujące przewodzenie bólu w obrębie zębów szczęki oraz odcinka przedniego żuchwy.

Znieczulenie przewodowe

Znieczulenie przewodowe polega na wstrzyknięciu środka znieczulającego bezpośrednio w okolice nerwu zębodołowego, dzięki czemu wszystkie zęby zaopatrywane przez ten nerw ulegają znieczuleniu. W efekcie, pacjent nie odczuwa bólu, zimna, ciepła i czuje wyraźne zesztywnienie połowy wargi dolnej. Dzięki temu zabiegi w obrębie tylnych zębów żuchwy, jak np. leczenie kanałowe czy ekstrakcja ósemek przebiegają bezboleśnie.

Znieczulenia ogólne

Narkoza

Leczenie wykonywane w znieczuleniu ogólnym, potocznie nazywane „leczeniem w narkozie”, stosowane jest podczas zabiegów z zakresu implantologii, chirurgii stomatologicznej i stomatologii zachowawczej. Jest to znieczulenie oznaczające całkowitą i odwracalną utratę świadomości spowodowaną wprowadzeniem leków anestetycznych.

Celem znieczulenia ogólnego jest:

• zniesienie bólu,
• zniesienie świadomości,
• zwiotczenie mięśni szkieletowych,
• zniesienie odruchów.

Przed  wprowadzeniem pacjenta w stan narkozy, konieczne jest wykonanie podstawowych badań, których celem jest sprawdzenie stanu zdrowia i ocena, czy pacjent kwalifikuje się do tego rodzaju znieczulenia i samego zabiegu. Następnie przeprowadzany jest szczegółowy wywiad z pacjentem. Czasem zdarza się, że sama dobra opinia anestezjologa nie wystarcza i konieczne są konsultacje z innymi specjalistami, którzy prowadzą leczenie chorego i dopiero po ich zakończeniu dobiera się znieczulenie najlepsze dla chorego.

Tuż przed wprowadzeniem w stan narkozy pacjent nie może na własną rękę przyjmować żadnych leków i musi ściśle przestrzegać zaleceń lekarza. Bardzo często u pacjentów przed operacją stosuje się tzw. premedykację, czyli farmakologiczne przygotowanie do znieczulenia i operacji. Działanie takie ma na celu zmniejszenie niepokoju i lęku pacjenta.

W znieczuleniu ogólnym można wykonywać takie zabiegi jak wszczepienie implantów, usuwanie chirurgiczne zębów i zmian a także leczenie zachowawcze i czyszczenie zębów. W przypadku narkozy wykorzystywany jest fakt, iż pacjent jest nieświadomy i lekarz może wykonać jednoczasowo szereg koniecznych zabiegów stomatologicznych.

Od początku narkozy aż do zakończenia zabiegu i wybudzenia, pacjent znajduje się pod opieką lekarza anestezjologa.

Gaz rozweselający (podtlenek azotu)

Leczenie w sedacji wziewnej przy użyciu gazu rozweselającego pozwala na eliminację bólu i strachu podczas zabiegu. Jest to procedura określana sedacją płytką, czyli bezpiecznym, kontrolowanym stanem ograniczenia świadomości objętym niepamięcią  wsteczną.

Gaz rozweselający zalecany jest już u dzieci powyżej 3. roku życia. Pod wpływem podtlenku azotu dziecko nie stresuje się wizytą, a zdarza się nawet, że jej nie pamięta. Pacjent może doświadczyć halucynacji, które dotyczą głównie uczucia latania, pływania lub lewitowania w powietrzu, gdyż podtlenek azotu znosi poczucie grawitacji. Działanie gazu rozweselającego ustępuje po około pięciu minutach od zakończenia inhalacji. Wtedy pacjent odzyskuje całkowitą świadomość.

Przeciwwskazania do stosowania gazu rozweselającego:

• brak współpracy ze strony pacjenta
• alkoholizm
• stwardnienie rozsiane; porfiria, miastenia gravis
• choroby psychiczne
• przeziębienie, nieżyt nosa
• przerost migdałków gardłowych
• ciąża -I trymestr
• rozedma płuc

Zalecenia w dniu zabiegu:

• przed podaniem gazu rozweselającego  nie można przez co najmniej dwie godziny jeść i pić; dzieci powinny być pod stałą opieką osoby dorosłej przez cały dzień po zabiegu,
• przed podaniem gazu i po nim nie należy pić alkoholu,
• nie zaleca się zakładania ciasnej odzieży,
• należy powstrzymać się do końca dnia od prowadzenia pojazdów mechanicznych.