Kiretaż, czyli tam, gdzie nie sięga szczoteczka do zębów

Lek. dent. Agnieszka Peret, lek. dent. Paulina Naborczyk

Kiretaż, czyli tam, gdzie nie sięga szczoteczka do zębów

Kiretaż to zabieg stomatologiczny służący usunięciu tkanek zapalnych, bakterii, a także płytki i kamienia nazębnego, zgromadzonych pomiędzy dziąsłem a korzeniem zęba, czyli tam, gdzie nie sięga szczoteczka do zębów. Czym różni się kiretaż od zwykłej higienizacji naddziąsłowej i kiedy wykonać taki zabieg u periodontologa?

Codzienna higienizacja zębów w warunkach domowych powinna być uzupełniana regularną, profesjonalną higienizacją w gabinecie stomatologicznym. Zwykle wystarczy w tym celu raz na kilka miesięcy poddać się zabiegowi skalingu, piaskowania i polerowania zębów u higienistki stomatologicznej. Bywają jednak sytuacje, w których takie podejście nie wystarcza.

Prawidłowa głębokość kieszonek dziąsłowych

Pomiędzy zębem a dziąsłem znajdują się maleńkie szczeliny, tzw. szczeliny dziąsłowe. W zdrowym dziąśle głębokość takiej szczelinki wynosi zwykle 1-3 mm i utrzymanie w niej higieny nie powinno przysparzać problemów. Wystarczy starannie szczotkować i nitkować zęby, używać irygatora i odpowiednich płynów do płukania jamy ustnej oraz regularnie odwiedzać gabinety higienizacyjny, w którym przestrzeń ta zostanie raz na jakiś czas profesjonalnie oczyszczona.

Jeśli jednak przestrzeń między zębem a dziąsłem jest głębsza niż 3 mm mówimy wówczas o kieszonce patologicznej w przyzębiu, a higiena, nawet ta profesjonalna, staje się utrudniona, ryzyko rozwinięcia stanu zapalnego przyzębia wzrasta. Kamień i bakterie osadzające się na korzeniach zębów, prowadzą do destrukcji tkanek miękkich i kości, co z czasem powoduje pogłębienie kieszonek, nierzadko prowadząc do recesji dziąseł, a nawet rozchwiania czy utraty zębów. Dlatego pacjenci, u których głębokość kieszonek przyzębnych przekracza 3 mm i rozwinął się w nich stan zapalny, powinni niezwłocznie zaczerpnąć opinii periodontologa, który może zalecić zabieg SRP, powszechnie nazywany kiretażem.

Co to jest SRP?

SRP (ang. scaling nad root planing) to niechirurgiczna procedura oczyszczania powierzchni korzenia zęba z płytki nazębnej i kamienia nazębnego. Generalnym wskazaniem do SRP są kieszonki przyzębne o głębokości >3 milimetrów z aktywnym stanem zapalnym. Wygładzając korzeń zęba specjalnymi narzędziami (ręcznym i ultradźwiękowymi), periodontolog umożliwia stworzenie nowego przyczepu nabłonkowego i łącznotkankowego. W efekcie oczyszczenia stan zapalny powinien się wycofać, a tkanki zregenerować. Kieszonki ulegają spłyceniu, czyli zmniejsza się przestrzeń między zębem a dziąsłem, a dziąsła lepiej przylegają do zębów, co zapobiega ponownemu gromadzeniu się bakterii. SRP bywa nazywany „kiretażem zamkniętym”.

SRP a kiretaż otwarty

W zaawansowanych chorobach przyzębia, przy kieszonkach głębszych niż 5 mm, periodontolog wykonuje tzw. kiretaż otwarty, który zaliczany jest do zabiegów chirurgicznych, gdyż wymaga nacięcia dziąsła. Po odsłonięciu korzenia lekarz oczyszcza kieszonki dziąsłowe z nagromadzonych w nich bakterii, usuwa zainfekowane tkanki oraz oczyszcza i wygładza korzeń zęba według procedur SRP. Taki kiretaż może trwać od 30 minut nawet do kilku godzin, w zależności od liczby zębów, i wykonuje się go z wykorzystaniem narzędzi ręcznych (skalpel, kireta) i ultradźwiękowych (skaler). Kiretaż otwarty wymaga założenia szwów, które zdejmowane są po ok. tygodniu. Zarówno SRP, jak i kiretaż otwarty wykonywane są w znieczuleniu miejscowym. W sposób fachowy możemy to określić jako chirurgiczne oczyszczenie przyzębia, które jest konieczne w zaawansowanych chorobach przyzębia.

Zalecenia po kiretażu

Po kiretażu pacjent powinien powstrzymać się od spożywania pokarmów i płynów przez około dwie godziny, głównie z uwagi na podane znieczulenie. Następnie przez kilka dni należy stosować miękką dietę, odpowiednie płukanki i unikać szczotkowania okolic zabiegu. W uzasadnionych przypadkach zalecane są leki przeciwzapalne lub antybiotyk.

Kiedy udać się do periodontologa?

Objawy, które powinny zaniepokoić pacjenta i nakłonić do wizyty u periodontologa, to przede wszystkim dyskomfort i krwawienia dziąseł podczas szczotkowania, obrzęk i bolesność dziąseł, widoczne pogłębienie szczelin między zębami a dziąsłem czy utrata przyczepności dziąseł. Bezwzględnymi wskazaniami do wykonania kiretażu są zaawansowane problemy z tkankami przyzębia, takie jak zapalenia dziąseł i zapalenie przyzębia. Skrajnym objawem choroby przyzębia jest ruchomość patologiczna zębów.

Co powoduje pogłębienie kieszonek dziąsłowych?

Pogłębianie kieszonek dziąsłowych może mieć różne podłoża, w tym niezależne od pacjenta predyspozycje genetyczne. Jednak na wiele czynników pacjenci mają wpływ i w tym przypadku zdecydowanie łatwiej zapobiegać niż leczyć. Poza staranną, regularną higienizacją – domową i profesjonalną, warto zadbać o właściwą dietę eliminującą cukier i unikać palenia tytoniu, który ma negatywny wpływ na tkanki przyzębia. Nie lekceważmy również bruksizmu – nadmierne zgrzytanie zębami nie tylko ściera zęby, ale również pogarsza stan tkanek podtrzymujących ząb.