Sztuczna inteligencja w stomatologii

Jednym z kluczowych celów zastosowania AI w stomatologii jest zapewnienie pacjentom lepszej i szybszej opieki – taki wniosek płynie z najnowszego raportu FDI na temat sztucznej inteligencji w stomatologii. I owszem, konkretne narzędzia i oprogramowanie wykorzystujące AI są w stanie o wiele szybciej i dokładniej wykonywać pewne zadania. Nie oznacza to jednak, że mogą zastąpić lekarza.

Sztuczna inteligencja (Artificial Intelligence – AI), czyli umiejętność rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji przez maszyny na podstawie analizy danych i algorytmów, jest coraz śmielej wykorzystywana przez człowieka w różnych dziedzinach życia. Jedną z nich jest medycyna, w tym stomatologia.

AI pomoże, ale nie zastąpi dentysty
Wizją roli AI w stomatologii podzieliło się ostatnio z opinią publiczną FDI World Dental Federation, największa organizacja lekarsko-dentystyczna na świecie. Eksperci FDI zauważają, że wykorzystanie AI może pozytywnie wpłynąć na przyszłość stomatologii, umożliwiając lekarzom szybszą i lepszą opiekę nad pacjentem. Trudno się z tym nie zgodzić. W kontekście debaty publicznej wokół Chatu GPT i obaw co do tego, że AI przejmie pracę ludzi w wielu obszarach, przy tej okazji chciałbym podzielić się moimi spostrzeżeniami na ten temat oraz wskazać przykłady zastosowania sztucznej inteligencji w stomatologii. Sztuczna inteligencja wprowadzona do oprogramowania i urządzeń, jest doskonałym wsparciem stomatologów, którzy, korzystając z jej wszechstronnych zasobów, są w stanie o wiele szybciej wykonać swoją pracę. Nie wyleczy ona jednak pacjenta i nie zastąpi lekarza. Sztuczna inteligencja może zwiększać ludzką produktywność, przyspieszać pewne procesy i odciążać człowieka od powtarzalnej pracy. W przypadku opracowywania kompleksowych planów leczenia stomatologicznego, potrzebujemy jednak wieloaspektowej wiedzy z różnych dziedzin popartej doświadczeniem i zindywidualizowanym podejściem.

AI w planowaniu leczenia i profilaktyce
Dzięki zdolności do przetwarzania ogromnych ilości danych, AI może proponować różne opcje leczenia dostosowane do indywidualnych potrzeb i predyspozycji pacjentów. Może również pomóc w przewidywaniu, jakie będą wyniki różnych planów leczenia, co pomaga stomatologom w wyborze optymalnego toku postępowania.  Różne obrazy tego samego fragmentu kości wykonane w wielu odstępach czasowych mogą dzięki AI zostać szybko i trafnie przeanalizowane, aby umożliwić lekarzowi lepsze zrozumienie tego, co dokładnie dzieje się wraz z upływem czasu i zidentyfikowanie wszystkich zmiennych, które mogłyby zostać pominięte. Dlatego największe znaczenie AI w stomatologii ma w analizie diagnostycznej, planowaniu leczenia (synteza danych) i przewidywaniu rezultatów. Algorytmy AI są również pomocne w profilaktyce zdrowia jamy ustnej.

Przykłady zastosowania sztucznej inteligencji w stomatologii
Sztuczna inteligencja znajduje dziś zastosowanie praktycznie w każdym obszarze stomatologii. W implantologii specjalne algorytmy mogą pomóc lekarzowi lepiej przewidzieć ryzyko rozwoju powikłań po implantacji, takich jak periimplantitis. W endodoncji modele sztucznej inteligencji pomagają badać anatomię systemu kanałów korzeniowych, prognozować żywotność komórek macierzystych miazgi zęba, lokalizować mikrourazy i zmiany okołowierzchołkowe czy prognozować szanse powodzenia zabiegów re-endodontycznych. W periodontologii AI wykorzystuje się do diagnozowania paradontozy i klasyfikowania typów chorób przyzębia. Istnieją już nawet gotowe produkty oparte na AI, które mogą pomóc pacjentom w szybkiej diagnostyce  raka jamy ustnej (test Cancer Detect).

W diagnostyce stomatologicznej AI pomaga identyfikować nieprawidłowości jamy ustnej i choroby dziąseł, zębów, kości. Przykładem są systemy rozpoznawania obrazów rtg i CBCT (np. dentalXr.ai) czy Second Option® - pierwsza platforma sztucznej inteligencji działająca w czasie rzeczywistym. Automatycznie identyfikuje ona na zdjęciach rtg zębów liczne elementy mające znaczenie dla dalszego leczenia. Tym samym stanowi „drugą parę oczu” lekarza i zapewnia najwyższą dokładność radiologiczną.

Jeśli chodzi o monitoring, w aplikacji Attent AI analizuje skany zębów pod kątem próchnicy, zaś DentalMonitoring umożliwia śledzenie i przewidywanie ruchu zębów. Tym samym, AI pomaga kontrolować proces leczenia przy optymalnym wykorzystaniu czasu zespołu lekarskiego.

Innym ciekawym przykładem wykorzystania AI w stomatologii jest radiometr Bluelight CheckUp wykorzystujący sztuczną inteligencję i obszerną bazę danych o utwardzaniu światłem, który jest w stanie dokładnie zmierzyć wszystkie parametry w procesie polimeryzacji i obliczyć optymalny czas utwardzania dla kombinacji światła i materiałów.

W protetyce AI pozwala automatycznie projektować  odbudowy protetyczne. Przykładowo 3Shape Automate jest w stanie w ciągu kilku minut, 24/h na dobę zaprojektować korony protetyczne (przy wskaźniku akceptacji dentystów>92%). Warto przy tym  podkreślić, że choć wykorzystanie bibliotek kształtów zębów radykalnie zwiększyło wydajność procesu projektowania, to nadal nie ma możliwości uzyskania każdorazowo projektu w 100% dopasowanego do indywidualnych potrzeb pacjenta.

Jak widzimy, zastosowań sztucznej inteligencji w stomatologii jest dużo i z dnia na dzień ich przybywa. Warto podkreślić znaczenie AI w edukacji stomatologicznej i badaniach naukowych. Korzystając z algorytmów i symulując różne przypadki już na studiach młodzi stomatolodzy mogą oceniać efekty różnych sposobów leczenia.

Nie mam najmniejszych wątpliwości, że sztuczna inteligencja z cechującą ją precyzją, wszechstronnością i wydajnością, na naszych oczach staje się integralnym elementem współczesnej stomatologii.