Plan leczenia stomatologicznego

Współczesna stomatologia to, podobnie jak cała medycyna, dziedzina wielu specjalizacji. Często nie zwracamy uwagi na to, do jakiego specjalisty się zgłaszamy, gdyż chodzi nam po prostu o szybkie zlikwidowanie niepokojącego objawu (np. bólu czy ukruszenia zęba). Tymczasem w leczeniu stomatologicznym kluczowe jest znalezienie przyczyny i wyeliminowanie ryzyka wznowienia problemu, a to często wymaga szerszego spojrzenia i konsultacji innych specjalistów niż stomatolog ogólny. Diagnoza problemu może wymagać wykonania szeregu badań i pociągać za sobą nieplanowane wcześniej koszty. Dlatego istotne jest, aby pacjent przed rozpoczęciem leczenia został szczegółowo poinformowany o jego przewidywanym zakresie, kosztach i przebiegu oraz efektach, a także mógł sam wyrazić i skonsultować swoje oczekiwania z lekarzem.

Najogólniej mówiąc plan leczenia to indywidualnie przygotowany, szczegółowy harmonogram z kosztorysem. Uwzględnia wszystkie (czasem również opcjonalne) zabiegi niezbędne do osiągnięcia celu, czyli całkowitego wyleczenia nie tylko zębów, ale przede wszystkim przywrócenia prawidłowych funkcji układu stomatognatycznego, tj. głównie funkcji efektywnego żucia i wyraźnej mowy.

W celu przygotowania planu leczenia lekarz najpierw przeprowadza wywiad ogólny i stomatologiczny, czyli rozmawia z pacjentem na temat stanu ogólnego zdrowia, problemów, z jakimi przychodzi, dolegliwości, chorób przewlekłych, przebytych zabiegów. Następnie przeprowadza badanie kliniczne. Najlepiej, aby badanie wykonał lekarz protetyk, który oceni stan zębów, warunki zgryzowe, zidentyfikuje braki zębowe oraz przeprowadzi badanie czynnościowe mięśni i stawów.

Ocena stanu zębów przez protetyka ma na celu przede wszystkim sprawdzenie, w jakim stanie się one znajdują, czy nie uległy zniszczeniu lub starciu. Zniszczone i starte zęby, jak również ich braki utrudniają na przykład leczenie ortodontyczne (brak możliwości przyklejenia zamków). Wymagana jest wówczas tymczasowa rekonstrukcja utraconych tkanek zębów. Protetyk oceni też tzw. warunki okluzyjne, czyli zbada w jaki sposób łączą się ze sobą przeciwstawne zęby i czy kontakty te zapewniają stabilne podparcie dla stawów skroniowo-żuchwowych, umożliwiające płynną i ekonomiczną funkcję mięśni żucia w czasie mówienia i spożywania pokarmów. Badanie kontaktów zgryzowych jest przeprowadzone za pomocą kalki artykulacyjnej oraz specjalnego, cienkiego, zielonego wosku okluzyjnego.

Poza oceną warunków zgryzowych w czasie wizyty konsultacyjnej lekarz protetyk przeprowadzi badanie czynnościowe mięśni żucia i stawów skroniowo-żuchwowych, sprawdzając czy nie występują u pacjenta takie objawy i oznaki zaburzeń jak ból, ograniczenie ruchów czy trzaski i trzeszczenia. Występowanie takich zaburzeń wymaga w większości przypadków ich wyleczenia przed przystąpieniem do postępowania ortodontyczno – chirurgicznego.

Na etapie opracowania planu leczenia, w zależności od wyniku badania klinicznego, lekarz protetyk może skierować pacjenta do innych specjalistów:

• higienistki stomatologicznej - w celu oczyszczenia zębów z kamienia nazębnego,
• stomatologa ogólnego - w celu leczenia zachowawczego, czyli oceny i likwidacji ubytków próchnicowych,
• periodontologa - w celu oceny stanu przyzębia (a więc m.in. dziąseł i kości),
• ortodonty - w celu oceny wad zgryzu,
• chirurga stomatologicznego – w przypadku planowanego wszczepienia implantów,
• endodonty – po ocenę jakości wypełnienia kanałów etc.

Lekarz zleca również  niezbędne w danym przypadku badania diagnostyczne. Najczęściej są to badania obrazowe: tomografia komputerowa CBCT szczęki i żuchwy oraz stawów skroniowo-żuchwowych oraz zdjęcie cefalometryczne. W przypadku zaburzeń wewnątrzstawowych może to być również rezonans magnetyczny stawów. W razie podejrzenia występowania bruksizmu (zaciskanie i/lub zgrzytanie zębami w czasie snu i/lub w stanie czuwania) lekarz diagnozuje wzorce zgrzytania za pomocą folii Bruxchecker.

W dalszej kolejności zazwyczaj wykonywane są modele robocze i ich analiza w artykulatorze, czyli symulatorze ruchów żuchwy.








W celu zobrazowania pracy stawów skroniowo-żuchwowych i zaprogramowania artykulatora w niektórych przypadkach niezbędna okazać się może kondylografia (czyli elektroniczne badanie stawów skroniowo-żuchwowych).



Przed podjęciem leczenia protetycznego możliwe jest również diagnostyczne nawoskowanie, czyli odtworzenie pożądanego kształtu zębów na modelach gipsowych za pomocą specjalnych wosków.

Całemu procesowi diagnostyki i leczenia towarzyszy szczegółowa dokumentacja fotograficzna. Szczegółowy etap diagnostyczny jest niezbędnym elementem przygotowania odpowiedzialnego planu leczenia, który w efektywny, skoordynowany i planowy sposób doprowadzi pacjenta do wyleczenia, a co najważniejsze zapewni jego trwałe efekty.