Korony protetyczne to uzupełnienia stosowane w przypadku dużej utraty naturalnych tkanek zęba (szkliwa i zębiny) w wyniku próchnicy, urazu lub zaburzeń rozwojowych. W sytuacji zaawansowanych zmian, w których niemożliwe staje się zastosowanie materiałów kompozytowych w postaci wypełnień wykonywanych przez lekarza na jednej wizycie, postępowaniem z wyboru jest preparacja zęba i wykonanie korony protetycznej. Jest to trwałe i skuteczne rozwiązanie pozwalające cieszyć się odbudowanym zębem przez długie lata.
W najpopularniejszej formie korona pokrywa wszystkie ściany zęba warstwą materiału imitującego wytrzymałość i wygląd naturalnego szkliwa i zębiny. Korony protetyczne należą do grupy protez stałych, czyli umocowanych trwale w jamie ustnej, co oznacza, że pacjent bez pomocy lekarza nie jest w stanie ich usunąć.
Korona protetyczna służy odbudowie wytrzymałości i estetyki zęba. Wytrzymałość korony zapewnia podbudowa z metalu lub ceramiki konstrukcyjnej. Odpowiednio zaprojektowane stopy metali i ceramika tlenkowa posiadają wysoką wytrzymałość na siły generowane podczas żucia, co z jednej strony zabezpiecza pozostałe tkanki naturalne zęba, a z drugiej zapewnia trwałość uzupełnienia. Z kolei za estetykę korony odpowiada pokrycie podbudowy warstwą tzw. licowania – specjalnej porcelany, która posiada właściwości optyczne jak najbardziej zbliżone do tych występujących w szkliwie zębów.
Rodzaje koron protetycznych
Ze względu na materiały, z jakich są wykonane korony, można je podzielić na dwie zasadnicze grupy:
- Korony pełnoceramiczne, czyli w całości zbudowane z materiałów ceramicznych, które charakteryzują się znakomitą estetyką i dobrą wytrzymałością. Tego rodzaju korony, wykonywane z użyciem specjalistycznego oprzyrządowania sterowanego komputerowo, stanowią najbardziej estetyczną formę odbudowy zniszczonych zębów dzięki obecności wielu warstw materiału ceramicznego o różnej przezierności. W efekcie takie korony przez lata idealnie komponują się z naturalnymi zębami, nawet w przypadku postępującej z wiekiem u każdego człowieka powolnej recesji dziąseł.
- Korony złożone, składające się z wewnętrznej podbudowy ze stopu dentystycznego (metalowy rdzeń), pokrytej warstwą porcelany w indywidualnie dobranym kolorze – takie korony są mniej estetyczne, lecz tańsze i równie wytrzymałe.
Wkład koronowo-korzeniowy
W zależności od stanu zęba i tkanek go otaczających, korona protetyczna może pokryć ząb żywy albo leczony uprzednio kanałowo, czyli pozbawiony zakażonej w wyniku procesu próchnicowego miazgi. W takim przypadku procedura wykonania korony jest poprzedzona przygotowaniem i osadzeniem wkładu koronowo – korzeniowego, którego zasadniczym celem jest zwiększenie możliwości utrzymania korony. W przypadku zębów leczonych kanałowo, następuje zbyt duża utrata tkanek zęba, dlatego stosuje się, w zależności od sytuacji klinicznej, wkłady wykonywane indywidualnie w laboratorium protetycznym lub standardowe wkłady FRC (Fiber-reinforced composite), czyli wzmacniane włóknem szklanym wkłady kompozytowe. Zarówno efekt estetyczny, jak i funkcjonalny nie odbiega od pokrycia koronami zębów żywych. Warunkiem koniecznym do odbudowy zęba przy pomocy wkładu i korony są zdrowe tkanki przyzębia okołowierzchołkowego, czyli struktur otaczających korzeń zęba. W przypadku chorób miazgi, urazów lub innych przyczyn dochodzi do powstania stanu zapalnego w ozębnej i kości wokół wierzchołka korzenia. Leczenie endodontyczne (kanałowe) umożliwia wyleczenie tego stanu, odbudowę zniszczonej w tym procesie kości i ostatecznie umożliwia odbudowę protetyczną.
Korony protetyczne krok po kroku:
1. Diagnostyka i plan leczenia
W pierwszej kolejności lekarz stomatolog wykonuje badanie stomatologiczne i kwalifikuje ząb do wykonania danej odbudowy. Podczas tej wizyty lekarz ocenia zniszczenie tkanek zęba, jego umocowanie w kości i stan kliniczny miazgi (czyli to, czy ząb jest żywy, martwy lub też w stanie zapalnym, który może przebiegać z bólem, ale także bez wyraźnych objawów). Niezbędne są też zdjęcia radiologiczne, które dostarczają informacji na temat procesów zachodzących w zębie i przylegających tkankach. Na podstawie zdjęć można ocenić stan korzenia zęba i otaczającej kości. W przypadku zębów żywych, w których nie odnotowuje się patologii miazgi i kości można przejść do etapu opracowania zęba pod koronę. Natomiast w przypadku, gdy badanie wskaże potrzebę leczenia kanałowego, następuje zaplanowanie leczenia, w tym opracowania kanału korzeniowego i wzmocnienia go wkładem koronowo-korzeniowym.
2. Opracowanie zęba i przygotowanie korony
Kiedy mamy pewność, że korzeń zęba jest wystarczająco mocny, aby utrzymać koronę, przystępujemy do właściwego opracowania zęba pod koronę (tzw. preparacji). Ten etap odbywa się w znieczuleniu miejscowym (przy zębie żywym) lub bez znieczulenia (przy zębie martwym). Preparacja zęba polega na zeszlifowaniu warstwy ok. 1-2 mm szkliwa i zębiny, znoszącym odwapnione tkanki, wykonanie miejsca na materiał przyszłej korony oraz wygładzenie wszelkich ostrych brzegów i nierówności. Następnie pobierany jest wycisk, czyli odbicie w plastycznej masie opracowanego zęba wraz z pozostałymi zębami w jamie ustnej obu łuków zębowych. Jest to informacja wysyłana do laboratorium, na podstawie której technik dentystyczny (ceramista) przygotowuje koronę. Lekarz proponuje pacjentowi również materiał i kolor przyszłej korony – kierując się specjalnie dostosowanym próbnikiem proponuje taką barwę, która w jak najdoskonalszy sposób wkomponuje się w łuk zębowy. Ostateczna decyzja doboru materiału i koloru należy oczywiście do pacjenta. Wizytę kończy instalacja korony tymczasowej, która zabezpiecza ząb mechanicznie przed czynnikami zewnętrznymi oraz zapewnia pacjentowi komfort estetyczny i pełną funkcjonalność żucia i mowy do czasu zacementowania korony docelowej.
3. Kontrola podbudowy korony (przymiarka)
Trzeci etap (w większości sytuacji niekonieczny i pomijany) stanowi kontrola podbudowy korony. Lekarz ma możliwość sprawdzenia dokładności przylegania, zasięgu i kształtu korony na pośrednim etapie jej wykonania, kiedy nietrudno jeszcze o modyfikacje.
4. Zacementowanie gotowej korony
Ostatni etap wieńczący procedurę wykonania korony to finalna kontrola w jamie ustnej i zacementowanie właściwej korony. Zabieg cementowania jest całkowicie bezbolesny i polega na mechanicznym wprowadzeniu korony na opracowany ząb. Mikroskopijna przestrzeń między nimi zostaje wypełniona biokompatybilnym cementem, którego celem jest uszczelnienie i umocowanie korony na zębie. Pacjent po wyjściu z gabinetu może cieszyć się nowym uśmiechem i od razu udać się na posiłek bez obaw o uszkodzenie tak przygotowanego uzupełnienia protetycznego.
Dużym osiągnięciem współczesnej stomatologii jest odbudowa całego brakującego zęba wraz z korzeniem przy pomocy pojedynczej korony. W tym celu wykorzystywane są systemy implantologiczne, polegające na osadzeniu przygotowanej korony na wszczepionym w kości szczęki lub żuchwy implancie. Więcej na temat implantokoron możesz dowiedzieć się tu.
Odpowiedzi na najczęściej zadawane odpowiedzi na temat koron protetycznych znajdą Państwo w sekcji Pytań i Odpowiedzi.
