Protetyka - pytania i odpowiedzi

Zęby trzonowe, mimo że są mało widoczne pełnią bardzo ważną funkcję w rozdrabnianiu pokarmów i utrzymaniu prawidłowej wysokości zwarcia. Ich brak może prowadzić do mniejszej efektywności żucia, powstania wad zgryzu, obniżenia zwarcia i pogorszenia rysów twarzy, przeciążenia i w konsekwencji wychylenia lub starcia zębów przednich, a nawet przeciążenia struktur stawów skroniowo-żuchowych, co może skutkować ich bólem. W wyniku utraty jednego tylko zęba, zęby sąsiadujące zaczynają się przesuwać (co prowadzi do utraty punktów stycznych i zalegania resztek pokarmu między zębami) lub pochylać (co często prowadzi do obniżenia zwarcia i przemieszczenia bocznego żuchwy). Zęby przeciwstawne zaś, nie mając kontaktu z brakującym zębem, zaczynają się wysuwać z zębodołów, dążąc do uzyskania kontaktu. Zjawisko to nazywane „efektem Godona” prowadzi do zaburzeń zwarcia, utrudnia późniejsze leczenie protetyczne, a w skrajnych przypadkach kończy się usunięciem również wysuniętych z zębodołów zębów. W ten sposób pojedynczy brak może doprowadzić do utraty kolejnych zębów oraz zaburzyć wiele funkcji narządu żucia. Opisywane tu zjawiska następują na szczęście powoli więc pacjent ma po usunięciu zęba kilka miesięcy na podjęcie decyzji o sposobie uzupełnienia braku. W niektórych przypadkach po utracie zęba trzonowego dochodzi do zamknięcia luki na skutek przesunięć sąsiadujących zębów a organizm adaptuje się do nowych warunków i  nie ma potrzeby podejmowania dalszych działań leczniczych. Bywa też, że istniejąca luka jest niewielka i nie utrudnia pacjentowi codziennego funkcjonowania. Wówczas decyzję o leczeniu lub jego zaniechaniu lekarz podejmuje z pacjentem po przeprowadzenia badania klinicznego. Co do zasady jednak, utracone zęby należy uzupełniać.

W przypadku braku możliwości leczenia implantologicznego, rekomendujemy pacjentom rozważenie innych protetycznych metod uzupełnienia ubytków zębowych. Wskazanie konkretnej alternatywy zależy jednak od wielu czynników, m.in. stanu pozostałych zębów, kości i dziąseł. Najczęściej alternatywą dla implantu są mosty. W zależności od budżetu mogą to być mosty w pełni porcelanowe lub na podbudowie metalowej.

Wybór uzupełnienia protetycznego odpowiedniego dla danego pacjenta zależy od wielu czynników:

• liczby ubytków zębowych
• stanu pozostałych zębów,
• umiejscowienia ubytku względem pozostałych zębów,
• stanu kości i dziąseł,
• wieku pacjenta,
• budżetu.

W celu określenia możliwości dla konkretnego przypadku klinicznego, należy umówić się na konsultację z lekarzem stomatologiem. W naszej klinice zapraszamy na konsultację z doktorem Piotrem Jurkowskim, specjalistą protetykiem, który przedstawi Państwu adekwatne możliwe rozwiązania wraz z szacunkową wyceną leczenia.

Podatność na uszkodzenia licówek zależy w dużej mierze od materiału z jakiego są wykonane (cermika czy kompozyt), a także staranności przygotowania i zamocowania. Ząb pokryty licówką wraz z cementem adhezyjnym stanowi układ wyjątkowo trwały, wzmacniający nawzajem każdy z budujących go elementów. Można więc potraktować taką odbudowę jako wzmocnienie samego zęba, który staje się znacząco mniej podatny na uszkodzenia, a cała konstrukcja z powodzeniem może funkcjonować przez wiele lat. Niemniej jednak, teoretycznie może zdarzyć się uszkodzenie licówki i w takim wypadku należy skontaktować się z lekarzem stomatologiem, który licówkę cementował, w celu jej naprawy.

W powszechnej opinii za najszlachetniejsze i najpiękniejsze uchodzą licówki monolityczne (jednowarstwowe) porcelanowe wykonane z ceramiki skaleniowej (feldszpatowej). W odróżnieniu od licówek kompozytowych, które odbijają światło, licówki porcelanowe zachowują przezierność, czyli przepuszczają światło, dzięki czemu w różnych sytuacjach oświetleniowych zachowują efekt nieskazitelnie pięknych, błyszczących zębów. Jednak ocena pacjenta zależeć będzie zawsze od indywidualnych preferencji pacjenta i oczekiwanego efektu.

Szlifowanie powierzchni zębów przed wykonaniem licówek ma na celu zniwelowanie ich niedoskonałości, tak aby osiągnąć możliwie najlepszy końcowy efekt wizualny. Nie jest to jednak element niezbędny i zależy od konkretnej sytuacji klinicznej. Przykładowo, jeśli ząb naturalny jest silnie przebarwiony i nie ma możliwości usunięcia tego przebarwienia przy użyciu metod chemicznych (wybielania), wówczas licówka na tym zębie musi być odpowiednio grubsza, aby pokryć niechciany kolor. Jeśli zęby pacjenta mają wyjściowo wypukły kształt, to żeby nie powiększać dodatkowo tych wypukłości licówkami, lekarz w większym stopniu szlifuje zęby pacjenta, tworząc przestrzeń na porcelanę. W odwrotnej sytuacji, gdy licówka ma na celu głównie niewielką  zmianę kształtu, a kolor naturalny zębów jest odpowiedni lub zęby mają płaskie kształty, możliwe jest wykonanie tzw. licówek non-prep, czyli bez szlifowania. Powierzchnia szkliwa jest wówczas ewentualnie jedynie wygładzana, wyrównywana wiertłem. Należy pamiętać, że taka licówka, mimo że niezwykle cienka, w pewnym stopniu będzie bardziej uwypuklała ząb niż to miało miejsce do tej pory. W wielu sytuacjach jest to efekt pożądany, sprawiający, że uśmiech jest bardziej wyeksponowany, ale w sytuacjach kiedy ząb naturalny jest wysunięty do przodu lub odznacza się dużą wypukłością, aby uniknąć karykaturalnej ekspozycji zębów, należy zrezygnować z wersji non-prep na korzyść licówek ze szlifowaniem.

Należy pamiętać, że jeśli szlifowanie jest wskazane, zawsze wykonuje się je w znieczuleniu miejscowym i minimalnie inwazyjnie, wyłącznie w obrębie  powierzchownej warstwy szkliwa.

Szlifowanie zębów w obrębie powierzchownej warstwy szkliwa zawsze wykonuje się w znieczuleniu miejscowym, dzięki czemu ból nie jest odczuwalny. Jeśli w trakcie zabiegu pacjent poczuje dyskomfort, lekarz może w każdym momencie zaaplikować dodatkową porcję znieczulenia w celu zapewnienia pacjentowi maksymalnego komfortu.

Jeśli zęby zostały poddane szlifowaniu, to wizytę kończy zamocowanie (zacementowanie) tymczasowych licówek kompozytowych w kształcie zębów sprzed oszlifowania. Ewentualnie można zacementować tymczasowo licówki w kształcie docelowym, wykonane na podstawie woskowego projektu przygotowanego przez technika protetyka, tzw. wax-up’u. Pacjent nie musi więc rezygnować z codziennych aktywności w czasie wykonywania licówek.

Finalny efekt leczenia zależy od materiału, z jakiego zostały one przygotowane, ale także od grubości licówki, odpowiednio dobranego koloru oraz sposobu cementowania, czyli „montażu” licówki na zębie.

Cena licówki zależy przede wszystkim od rodzaju materiału, z jakiego została ona wykonana. Licówki kompozytowe są o wiele tańsze niż ceramiczne. Drugim czynnikiem oddziaływującym na cenę jest doświadczenie i talent technika dentystycznego (tzw. ceramisty), tworzącego licówkę. To niejako praca artystyczna, która im bardziej wyróżnia się jakością, tym wyższa jest jej cena. W naszej klinice na stałe współpracujemy z wybitnymi technikami, którzy w swoją pracę wkładają serce i tworzą produkty nieprzeciętnej jakości. Ostatnim, niemniej ważnym elementem ceny jest doświadczenie stomatologa protetyka, który przygotowuje zęby pod licówki i je cementuje. A zatem materiał i praca ludzkich rąk to dwa kluczowe elementy, które znajdują odzwierciedlenie w kosztach wykonania licówek.

Przed wykonaniem licówek niezbędne jest badanie stomatologiczne sprawdzające warunki zgryzowe (np. czy licówki nie będą narażone na zniszczenie przez brak wystarczającego podparcia bocznych zębów) oraz stan uzębienia. Zęby muszą być wyleczone zachowawczo, przy czym bardzo duże wypełnienia mogą stanowić przeciwskazanie do wykonania licówek. W takim przypadku wskazane może okazać się wykonanie cienkich koron okalających całe zęby, które nazywa się czasem „licówkami 360 stopni”.

Trwałość licówek jest uzależniona od wielu czynników, w tym od materiału z jakiego są wykonane, stylu życia pacjenta, staranności w higienizacji jamy ustnej i uwarunkowań biologicznych. Przeciętnie żywotność licówek ceramicznych określa się na 10-15 lat, podczas gdy licówki kompozytowe należy zazwyczaj modyfikować lub wymieniać co 2-5 lat. Pacjent posiadający licówki powinien zgłaszać się na regularne wizyty kontrolne, które umożliwiają odpowiednio wczesną reakcję na zagrożenia mogące mieć negatywny wpływ na estetykę zębów pokrytych licówkami, np. recesje dziąseł odsłaniające korzenie zębów.

Generalnie osoby decydujące się na wykonanie licówek, będą je użytkować do końca życia. Pacjenci wykonują licówki z powodu pewnych niedoskonałości naturalnego uzębienia, które za pomocą licówek mogą zostać w pełni usunięte. W wyjątkowych więc tylko sytuacjach pacjent może chcieć powrócić do stanu sprzed instalacji licówek. Jeśli szlifowanie było minimalne lub zacementowano licówki non-prep, to jest możliwość ich zeszlifowania i powrotu do sytuacji bliskiej wyjściowej. W większości jednak przypadków, niewielkie szlifowanie jest potrzebne dla uzyskania optymalnej estetyki zacementowanych licówek. Zeszlifowane raz szkliwo nie odbuduje się już nigdy, toteż po zdjęciu licówek powierzchnia zęba mogłaby wykazywać zwiększoną wrażliwość na bodźce i wymagać zabezpieczenia miejsc preparacji materiałem kompozytowym. Jeśli użytkowane przez pacjenta licówki z jakiegoś powodu mu się nie podobają, lepszym pomysłem od ich zeszlifowania jest wymiana na nowe, takie, których wygląd pacjent w pełni zaakceptuje w czasie kontroli przed zacementowaniem na stałe.

W przypadku drobnych uszkodzeń mechanicznych licówek, widocznych jako pęknięcia czy odkruszenia, możliwa jest naprawa licówki za pomocą kompozytu zgodnie z określonymi procedurami stomatologicznymi. W przypadku złamania licówki, postępowanie zależy od skali złamania. Jeśli złamaniu uległa obszerna część licówki i nie została ona zachowana, wówczas jej naprawa bywa niemożliwa. Pozostały na zębie fragment jest wówczas usuwany i wykonuje się nową licówkę.

Po instalacji licówek należy szczególnie dbać o higienę jamy ustnej zgodnie z zaleceniami lekarza, tak aby zapobiegać rozwojowi próchnicy i odkładaniu osadów na powierzchni zębów. Ryzyko uszkodzenia licówek rośnie wraz z wszelkimi nieprawidłowymi nawykami związanymi z używaniem zębów, jak np. obgryzanie paznokci, nagryzanie ołówka itp. Pacjent jest zobowiązany poddawać się regularnym przeglądom stomatologicznym, aby móc w porę reagować na wszelkie zagrożenia mogące zaszkodzić licówkom (np. zaburzenia zwarcia, niewystarczające podparcie na zębach bocznych, przeszkody zgryzowe).

Wszystkie uzupełnienia protetyczne (korony, mosty, licówki, protezy) wykonywane są na nasze zlecenie w renomowanej i zaufanej pracowni techniki dentystycznej. To, jak długo trwa przygotowanie danego uzupełnienia protetycznego zależy od wybranego przez pacjenta rozwiązania. Pojedyncza korona to zazwyczaj 7 dni, most ok. 7-14 dni, proteza: 3-5 tygodni, komplet licówek: 1-2 tygodni. Należy pamiętać o tym, że praca protetyczna wymaga przed ostateczną instalacją wcześniejszych kontroli w jamie ustenej i zdarza się, że należy jej poświęcić więcej czasu niż zakłada minimalny scenariusz, po to, aby efekt był w pełni satysfakcjonujący.

Wszystkie uzupełnienia protetyczne (korony, mosty, licówki, protezy) wykonywane są na nasze zlecenie w renomowanej i zaufanej pracowni techniki dentystycznej. Doświadczenie i talent technika jest bardzo ważnym elementem całego procesu leczenia, mającym wpływ na finalny efekt estetyczny i funkcjonalny. Przygotowanie uzupełnień protetycznych to niejako praca artystyczna, dlatego powierzamy ją, zaufanym, wybitnym specjalistom, którzy w swoją pracę wkładają serce i tworzą produkty nieprzeciętnej jakości.

Konstrukcja korony protetycznej może mieć wieloraki skład, jednak generalnie uzupełnienia te można podzielić na dwie zasadnicze grupy:

• Korony pełnoceramiczne, czyli w całości zbudowane z materiałów ceramicznych, które charakteryzują się znakomitą estetyką i dobrą wytrzymałością; polecamy je szczególnie do odbudowy zębów w odcinku przednim, gdzie doskonała estetyka odgrywa kluczową rolę. Sprawdzą się one również w odcinkach bocznych, w których na zęby działają znacznie większe siły. Najmocniejszym stosowanym obecnie materiałem ceramicznym jest monolityczny tlenek cyrkonu, z którego frezowane są korony i mosty protetyczne.
• Korony złożone, składające się z wewnętrznej podbudowy ze stopu metalu, pokryte warstwą porcelany, są one mniej estetyczne, jednak bardzo wytrzymałe a w wyjątkowych sytuacjach bardzo długich przęseł mostów nawet bardziej wskazane od uzupełnień ceramicznych, ze względu na mniejszą kruchość w przypadku odkształcenia. 

Dobrze wykonana korona (lub most) jest bardzo trudna do odróżnienia od naturalnego zęba, o ile została wykonana z dobrej jakości porcelany i o ile jej kolor został trafnie dobrany do pozostałych zębów. Najlepsze efekty wizualne zapewniają korony pełnoceramiczne, czyli w całości zbudowane z ceramiki. Takie korony, nawet w przypadku recesji dziąsła po latach użytkowania nie uwidaczniają metalowych elementów, które czasem mogą stać się widoczne w przypadku koron ceramicznych na podbudowie metalowej.

Korony pełnoceramiczne zapewniają naturalny wygląd oraz najlepszy efekt estetyczny.