Jak uratować złamany ząb?

Choć szkliwo jest najtwardszą tkanką w organizmie człowieka, to złamania czy ukruszenia koron zębów są dość powszechnym powodem wizyt pacjentów w gabinecie stomatologicznym. Warto pamiętać, że takie złamanie zawsze ma swoją przyczynę, a jej odnalezienie jest pierwszym krokiem skutecznego leczenia i zapobiegania podobnym sytuacjom w przyszłości.

Szkliwo – najtwardsza i najbardziej zmineralizowana tkanka w ludzkim organizmie, ma za zadanie chronić głębsze warstwy zębów przed urazami. Niestety nie zawsze się to udaje. Złamania i ukruszenia zębów są dość powszechnym problemem, z jakimi zgłaszają się do nas pacjenci.

Czy da się uratować złamany ząb?

Złamanie zęba nie oznacza, że trzeba go usunąć. Jeśli ząb jest zdrowy, w większości przypadków możemy go uratować. Nie ma przy tym znaczenia, czy jest on położony w przednim czy tylnym odcinku łuku zębowego.

Kiedy zauważymy złamanie, warto niezwłocznie udać się do stomatologa. Należy pamiętać, że złamany ząb nie musi boleć. Niezależnie od tego czy boli czy nie, odwlekanie wizyty w czasie może prowadzić do zainfekowania odsłoniętych tkanek i pogłębienia problemu. Uszkodzonego miejsca nigdy nie należy dotykać, zaklejać ani tuszować żadnymi przedmiotami. Jeśli posiadamy uszkodzony fragment zęba, warto zabrać go ze sobą na wizytę, przechowując w roztworze soli fizjologicznej.

Złamany ząb – jak wygląda leczenie?

Lekarz stomatolog w pierwszej kolejności wykona badanie rtg, dzięki czemu może ocenić skalę złamania i zaplanować odpowiednie leczenie. Sposób leczenia złamanego zęba zależy od wielu czynników.  Podstawowa zasada mówi, że przy złamaniu podłużnym, czyli kiedy np. ząb pękł na pół, kwalifikuje się on do ekstrakcji, a następnie odbudowy implanto-protetycznej. Podobnie dzieje się w sytuacji, kiedy złamanie jest umiejscowione bardzo głęboko, pod poziomem kości.

W sytuacji, kiedy złamanie jest poprzeczne i nie zachodzi zbyt głęboko (maksymalnie tuż poniżej linii dziąsła) mamy kilka scenariuszy postępowania:

• Jeśli ząb jest martwy, leczony w przeszłości kanałowo, w pierwszej kolejności oceniamy stan jego korzenia, gdyż może on wymagać powtórnego leczenia kanałowego (tzw. re-endo). Poprawnie oczyszczone i wypełnione kanały zniszczonego zęba wzmacniamy wkładem korzeniowo-koronowym (więcej o tym piszemy tutaj), a następnie odbudowujemy ząb protetycznie, najczęściej za pomocą koron, licówek lub wkładów / nakładów protetycznych (inlay, onlay, overlay – więcej na ten temat tutaj).
•  Jeśli złamaniu uległ ząb żywy, sprawdzamy stan korzenia i oceniamy, czy odsłonięta została jedynie zębina (czyli warstwa ulokowana pod szkliwem) czy miazga (czyli żywa tkanka zbudowana z nerwów i naczyń krwionośnych). W pierwszym przypadku wystarczy zwykle odbudowa utraconej części zęba materiałem kompozytowym. W drugim przypadku, ząb wymaga leczenia kanałowego, a następnie odbudowy protetycznej. Nie każdy ząb po leczeniu kanałowym będzie wymagał wzmocnienia wkładem koronowo-korzeniowym. Dotyczy to zębów osłabionych, zniszczonych, których większą część stanowią wypełnienia.

Czy można przykleić złamany ząb?

Złamany fragment zęba można przycementować do korony, jednak co do zasady będzie to postępowanie warunkowe i tymczasowe ze względu na ograniczoną żywotność.  Zwykle robimy to w przypadku konieczności odroczenia przez pacjenta leczenia docelowego (np. ze względu na wyjazd czy chorobę). W takim przypadku należy pojawić się u dentysty możliwie najszybciej, a fragment zęba przechować w roztworze soli fizjologicznej.

Ile kosztuje odbudowa złamanego zęba? 

Koszt leczenia złamanego zęba zależy od rodzaju złamania i niezbędnych zabiegów. W najlepszym przypadku będzie to koszt badania rtg oraz wypełnienia kompozytowego, w najpoważniejszym mogą to być również koszty leczenia implantologiczno-protetycznego.

Zęby nie łamią się bez przyczyny

Najczęściej złamaniu ulegają zęby osłabione, w których ilość wypełnienia jest większa niż ilość tkanki własnej. Bardzo często łamią się zęby martwe, leczone wcześniej kanałowo, ale nie odbudowane protetyczne z użyciem wkładu koronowo-korzeniowego, którego zadaniem jest wzmocnienie konstrukcji martwego zęba.  Inną przyczyną bywa uderzenie lub uraz zgryzowy. Podczas gryzienia natrafiamy nieoczekiwanie na coś bardzo twardego i ząb pęka.  Do złamania zębów może również prowadzić zaawansowana próchnica, bruksizm, nieprawidłowa okluzja i związane z nią niesymetryczne kontakty zębowe i przeciążenia.

Poznanie przyczyny złamania zęba jest niezwykle istotne ze względu na możliwość zabezpieczenia się przed podobnymi sytuacjami w przyszłości. Przykładowo, jeśli przyczyną jest bruksizm, zasadna może być szyna relaksacyjna. W przypadku złego zaguzkowania i nieprawidłowych kontaktów stycznych, potrzebna może być odbudowa prowadzeń zębowych materiałem kompozytowym bądź leczenie ortodontyczne.